Maskerade is een boek waarin 3 fotoreeksen worden voorgesteld die gelinkt zijn aan de coronaperiode. 2 reeksen van telkens 8 beelden zijn studio-opnames. Een reeks geeft de zorg voor de medemens weer. Een tweede studioreeks mensen die in hun vak beperkt werden door corona en na de lockdown de bevrijding ervaarden. De hoofdreeks bestaat uit straatfotografie tijdens de gehele coronaperiode. Welke weerslag heeft die tijd met haar beperkingen gehad op de mens.

Ver moest ik niet gaan voor foto’s voor ’t fotoboek, want ik woon op een boogscheut van Rutten vandaan.

Mijn jongensjaren bracht ik door op de buiten, in een dorp niet ver van Rutten, dat zoals Rutten toen meer een dorp van boeren was dan nu, maar minder dan vroeger.

In mijn dorp zag ik boeren koeien melken in de wei of op hun boerderij. De melk, die ik er ging halen was verser dan vers, de eieren van ’t vrouwtje met de kippen nog warm, want pas gelegd heeft ze me gezegd.

Vers vlees van ’t varken kwam van de boer, die ‘t slachtte op zijn binnenkoer. Met de snoep uit het winkeltje, de gekuiste groenten uit andermans tuin en met de warme bakker, die ‘t brood bracht, was het dorp één groot warenhuis.

In dat dorp voelde ik me thuis. Ik speelde er ’s zomers van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat met de jongens van de straat. We bouwden kampen aan de oversteek bij de beek of in één of andere boom, die wel geknot leek. We maakten katten kwaad en honden dol voor de lol. We fietsten en fietsten op en af of deden gewoonweg niets. In het dorp voelden de kinderen zich heer en meester. Hoog gezeten in een boomkruin leek het dorp wel één grote speeltuin.

Dat dorp was mijn wereld en mijn thuis tot op de dag dat ik als verliefde kerel het ouderlijk huis verliet.

Nu, zoveel jaren later, leerde ik Rutten kennen: een groot, vierkant dorp met vierkante hoeven, een kerk met een vierkante toren en boeren met vierkante gedachten, die als ze u de eerste keer zien komen, nietszeggend wachten op wat gij te zeggen hebt.

“Het dorp van vroeger is niet meer” hoor je een boer tussen neus en lippen zeggen als je ernaar vraagt. En als hij dan begint te vertellen, lijkt het alsof het gisteren was dat ze nog koeien melkten met de hand, laag gezeten op een melkkruk, het hoofd tegen de bolle buik van de koe gedrukt, dat ze de melk overgoten in kruiken, dat ze met de kruiwagen het mest uitreden, met de paarden het veld bewerkten, met de hand onkruid wiedden en ‘s zomers eindeloze rijen bieten dunden, dat ze …

Het melken gebeurt nu niet meer met de hand maar met koeien aan de lopende band, de melk wordt koel bewaard en het mest ondergronds vergaard. En de paarden, die hebben niets meer te doen: ze zijn op pensioen.

Na drie jaar Rutten, heeft de buitenstaander, die ik eerst was, zich intussen tot binnen-staander bekeerd. Ik heb me het dorp en zijn inwoners eigen gemaakt en met sommige onder hen persoonlijke banden gesmeed, al pratend over geluk en leed en mijmerend over ‘t wegdeemsterend dorpsgevoel.

Rutten was een unieke ervaring, die me altijd zal bijblijven. Het was voor mij ook een hele eer om een fotoboek te mogen maken, waarvoor dank aan alle Ruttenaren en enkele in het bijzonder.

Rutten from Tijs Posen on Vimeo.

Stijn Meuris from Tijs Posen on Vimeo.

Je n’ai pas eu besoin d’aller loin pour les photos de l’album, car je vis à deux pas de Rutten.

J’ai passé mon enfance dehors, dans un village tout proche, qui, comme Rutten, était plus un village d’agriculteurs qu’il ne l’est maintenant, mais déjà moins qu’il l’était auparavant.

Dans mon village, je voyais des agriculteurs traire leurs vaches en prairie ou à leur ferme. Le lait que j’allais chercher était plus frais que frais, les œufs de la <dame aux poules> étaient encore chauds, car ils venaient d’être pondus. La viande fraîche de porc provenait de l’éleveur qui abattait la bête dans sa cour. Avec les bonbons de la petite boutique, les légumes frais des jardins des voisins et le boulanger qui apportait le pain encore chaud, le village était un grand magasin.

Je me sentais chez moi, dans ce village. J’y jouais l’été avec des copains de rue, de tôt le matin à tard le soir. Nous construisions de petits camps au croisement du ruisseau ou dans les arbres. Nous mettions chats et chiens en rogne pour le plaisir de nous amuser. Nous sillonnions toute la région à vélo… ou décidions simplement de ne rien faire. Dans le village, les enfants se sentaient les seigneurs et les maîtres. De la cime d’un arbre, le village ressemblait à un grand terrain de jeu.

Ce village était mon monde et mon foyer jusqu’au jour où j’ai quitté la maison de mes parents, comme tout homme amoureux le fait un jour.

Aujourd’hui, tant d’années plus tard, j’ai appris à connaître Rutten : un grand village carré avec des fermes carrées, une église dotée d’une tour carrée et des fermiers à la mentalité carrée, qui, quand ils vous voient venir la première fois, attendent silencieusement ce que vous avez à dire.

<Le village d’antan n’est plus>, dit un fermier dépité, quand on le questionne à ce sujet. Quand il commence à raconter, on dirait pourtant qu’il trayait hier encore ses vaches à la main, assis sur un tabouret, la tête appuyée contre le ventre de la vache, qu’il versait le lait dans des pots, qu’il sortait le fumier avec la brouette, travaillait les champs avec les chevaux, arrachait les mauvaises herbes à la main et binait les rangs de betteraves en été, qu’il...

La traite ne se fait plus à la main : les vaches défilent sur un tapis roulant. Le lait est gardé au frais et le fumier est entreposé sous terre. Quant aux chevaux, ils n’ont plus rien à faire : ils sont à la retraite.

Après trois ans à Rutten, l’étranger, que j’étais au début, est devenu un <initié>. J’ai fait miens le village et ses habitants et j’ai noué des liens personnels avec certains d’entre eux, en parlant du bonheur et de la souffrance et en réfléchissant à l’aura à couper le souffle qui émane du village.

Rutten a été une expérience unique, dont je me souviendrai toujours. Ce fut également un grand honneur pour moi de pouvoir réaliser ce livre, pour lequel je tiens à remercier tous les habitants de Rutten et certains en particulier.

I didn’t have to go far to find pictures for the coffee table book, because I live only a stone’s throw away from Rutten.

I spent my childhood in the country, in a village close to Rutten. Like Rutten it was more a farmers’ village back then, but not as much as it had been in the past.

In my village, I saw farmers milking their cows in the field or on the farm. The milk I went to get there was as fresh as can be. The eggs from the chicken lady were still warm, freshly laid, as she said.

Fresh meat came from the pigs the farmer slaughtered in his courtyard. Candy came from the candy shop, fresh vegetables came from people’s gardens, and the baker brought bread to our doorstep. The village was our supermarket.

I felt at home in that village. In the summertime, we played outside from morning to night, with all the boys from the neighbourhood. We built camps next to the creek crossing or in some of the truncated trees. We had fun pestering cats and riling up dogs. We rode our bikes up and down the hills, or we just hung around doing nothing. The kids reigned in the village. High up in the trees, the village looked like a big playground.

That village used to be my world and my home, until the day I found the love of my life and left my parents’ house.

Now, so many years later, I got to know Rutten as a large, square village with farmhouses built around a square courtyard, a church with a square tower and farmers with square minds, who when first meeting you keep quiet and wait to hear what you have to say.

‘The village is not like it used to be.’ That’s what you hear the farmers mumble when you ask them about it. And when they start talking about it, it seems as if it was only yesterday that they were still milking cows by hand in the meadow, sitting on a stool with their heads against the cow’s belly. Pouring the milk in jugs, taking out the manure in wheelbarrows, ploughing the fields with horses, weeding by hand, harvesting beetroot by hand in the summer and…

Milking isn’t done by hand any more, cows go on the conveyor belt, milk is stored in cooling containers and manure is collected underground. And the horses are out of a job and are retired now.

After three years in Rutten, the outsider I used to be gradually turned into an insider. I’ve integrated myself into the village, among its inhabitants, and I’ve even developed a personal bond with some of them, talking about happiness and pain, reminiscing about the disappearing village feeling.

Rutten was a unique experience that I’ll never forget. It was an honour for me to make this book, and I would like to thank all of the people of Rutten for their hospitality, with special thanks to some in particular.

Dit fotoboek zie ik als een verzameling sprekende beelden, die woorden overbodig maken, kortom: foto’s als visuele oneliners, die nauwelijks uitleg behoeven. Riemst heb ik ervaren als een sierlijke krans van aaneengeregen kerkdorpen, groot en klein, gevleid in een weemoedig, Haspengouws landschap. Als buitenstaander is het allicht makkelijker om de eigenheid van elk van die dorpen in foto’s te vatten. Je kijkt er immers met een frisse blik naar en laat je anders dan een ingezetene verrassen, voor wie alles vanzelfsprekend lijkt en bijgevolg minder opvalt. En opvallen deden niet alleen de karakteristieke plekken en gebouwen, maar ook de vele mensen, die ik tijdens mijn verkenningen mocht ontmoeten en portretteren na ’t aanhoren van hun dikwijls bijzondere verhalen. Zoals het verhaal van Maria’s klasfoto van 80 jaar geleden of dat van Thieu de duivenmelker, over zijn ziekte, die hij overwon, of dat van Paul over zijn oorlogsherinneringen, die hij met tranen in zijn ogen ophaalde. Als kleinzoon van een ‘kattenviller’ pur sang heb ik deze opdracht dan ook met vanuit een meer dan een gewone interesse ter harte genomen en met veel plezier gedaan. Hopelijk vindt de kijker dat ook.

In de schaduw van de schachttorens van Winterslag, blikt Maria Zangari vanuit haar woning in de mijncité tevreden terug op haar leven. Als jong meisje vertrok ze meer dan 65 jaar geleden, samen met haar moeder en broers, vanuit Calabrië naar het onbekende Winterslag, haar vader achterna. Die had er enkele jaren voordien ondergronds werk gevonden in de mijn. Ze herinnert zich, als de dag van gisteren, die eerste moeilijke jaren in haar nieuwe thuisland, maar ook de gelukkige momenten, die ze mocht beleven als kind en later als vrouw van een mijnwerker. Maria’s verhaal getuigt van de moed en het doorzettingsvermogen van zovele vrouwen, die elk op hun manier, leerden omgaan met de gevaren en het dikwijls ongezonde werk in de mijn van hun mannen.

De documentaire verhaalt op een hartverwarmende manier over een familie van 3 generaties Italiaanse migranten met een Winterslag ’s mijnverleden, die zich op hun manier, met veel vallen en opstaan, hebben weten integreren in hun nieuwe thuisland, België, maar die het Calabrië van hun achtergebleven familie nooit zullen vergeten. De film is dan ook meer dan een zoveelste documentaire over de geschiedenis van de mijnen, dankzij de aparte invalshoek, van waaruit hij bedacht is: een waardevol product van eigen bodem.

2018 10 28 KOOLSTOF trailer vvimeo mpeg from Tijs Posen on Vimeo.